Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας, που χαρακτηρίζεται από προοδευτική εκφύλιση των εγκεφαλικών κυττάρων και συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνών. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι πάνω από 200.000 άτομα πάσχουν από άνοια, με την πλειοψηφία να αντιμετωπίζει τη νόσο Αλτσχάιμερ. Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν απώλεια μνήμης, σύγχυση, δυσκολία στην ομιλία και αλλαγές στη συμπεριφορά.
Η νόσος Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική πάθηση που επηρεάζει κυρίως το κινητικό σύστημα, οφειλόμενη στην απώλεια νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη. Στην Ελλάδα, περίπου 25.000-30.000 άτομα ζουν με τη νόσο Πάρκινσον. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο τρόμος σε ηρεμία, η βραδυκινησία, η μυϊκή ακαμψία και οι διαταραχές ισορροπίας και βάδισης.
Η έγκαιρη διάγνωση των νευροεκφυλιστικών παθήσεων είναι καθοριστική για τη βελτιστοποίηση της θεραπευτικής αγωγής και τη διατήρηση της ποιότητας ζωής. Τα φαρμακεία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση του κοινού, την παρακολούθηση της φαρμακευτικής συμμόρφωσης και την παροχή συμβουλών για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Οι αναστολείς χολινεστεράσης αποτελούν τη βάση της φαρμακευτικής αγωγής για την ήπια έως μέτρια νόσο Αλτσχάιμερ. Δρουν αναστέλλοντας το ένζυμο που διασπά την ακετυλχολίνη, βελτιώνοντας έτσι τη νευρομεταβίβαση. Τα κύρια φάρμακα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνουν:
Η Memantine (Ebixa, Axura) είναι ο κύριος εκπρόσωπος αυτής της κατηγορίας, ενδεικνυμένη για μέτρια έως σοβαρή νόσο Αλτσχάιμερ. Δρα ως ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA, προστατεύοντας από την τοξικότητα του γλουταμινικού οξέος. Μπορεί να συνδυαστεί με αναστολείς χολινεστεράσης για ενισχυμένη θεραπευτική δράση και καλύτερα αποτελέσματα στη γνωσιακή λειτουργία.
Η λεβοντόπα αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για τη νόσο Πάρκινσον, καθώς μετατρέπεται σε ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. Τα κύρια σκευάσματα περιλαμβάνουν το Levodopa/Carbidopa (Sinemet, Nacom) και το Levodopa/Benserazide (Madopar). Η καρμπιντόπα και η μπενσεραζίδη αποτρέπουν τη μετατροπή της λεβοντόπας εκτός εγκεφάλου, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα και μειώνοντας τις παρενέργειες.
Οι αγωνιστές υποδοχέων ντοπαμίνης προσομοιώνουν τη δράση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Τα βασικά φάρμακα είναι:
Το Selegiline (Eldepryl) και το Rasagiline (Azilect) αναστέλλουν το ένζυμο μονοαμινοξειδάση τύπου Β, παρατείνοντας τη δράση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.
Το Entacapone (Comtan) και το Tolcapone (Tasmar) βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της λεβοντόπα, αναστέλλοντας το ένζυμο COMT που τη μεταβολίζει.
Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να υποστηρίξουν τη συμβατική θεραπεία στις νευροεκφυλιστικές παθήσεις:
Το Ginkgo Biloba βελτιώνει την εγκεφαλική κυκλοφορία, το Huperzine A υποστηρίζει τη μνήμη αναστέλλοντας την ακετυλχολινεστεράση, ενώ η Κουρκουμίνη παρέχει αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτική δράση. Στην Ελλάδα, όλα αυτά τα προϊόντα διατίθενται σε επιλεγμένα φαρμακεία με τη συμβουλή ειδικού.
Η ορθή χορήγηση των φαρμάκων για το Αλτσχάιμερ και τον Πάρκινσον απαιτεί αυστηρή τήρηση των δοσολογιών και των χρονοδιαγραμμάτων που συνταγογραφεί ο γιατρός. Οι αναστολείς της χολινεστεράσης πρέπει να λαμβάνονται σε συγκεκριμένες ώρες, ενώ τα φάρμακα για τον Πάρκινσον χρειάζονται προσεκτική χρονομέτρηση σε σχέση με τα γεύματα. Η συμμόρφωση στη θεραπεία είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα της αγωγής και την αποφυγή επιδείνωσης των συμπτωμάτων.
Οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίσουν διάφορες παρενέργειες κατά τη διάρκια της θεραπείας. Οι γαστρεντερικές διαταραχές όπως ναυτία, εμετός και διάρροια είναι συχνές, ιδιαίτερα στην αρχή της αγωγής. Νευρολογικές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ζάλη, αϋπνία και αλλουσινώσεις. Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν το καρδιαγγειακό σύστημα, προκαλώντας αρρυθμίες ή υπότασή.
Η τακτική παρακολούθηση της θεραπείας από τον ειδικό γιατρό είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και την αναγνώριση πιθανών παρενεργειών. Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας εάν παρατηρήσετε ασυνήθιστα συμπτώματα, αλλαγές στη συμπεριφορά ή επιδείνωση της κατάστασης.
Το φαρμακείο μας διαθέτει ειδικές συσκευές οργάνωσης φαρμάκων που βοηθούν στην ακριβή λήψη των δόσεων. Προσφέρουμε εβδομαδιαίους διαχωριστές φαρμάκων, αυτόματους υπενθυμιστές και προϊόντα υγιεινής ειδικά σχεδιασμένα για άτομα με κινητικούς περιορισμούς. Εργονομικά βοηθήματα όπως ειδικά κουτάλια, κούπες με χειρολαβές και αντιολισθητικά στρώματα διευκολύνουν την καθημερινή ζωή.
Μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια με ωμέγα-3 μπορεί να υποστηρίξει τη νευρολογική υγεία. Προτεινόμενα τρόφιμα περιλαμβάνουν:
Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά.
Οι φροντιστές παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση αυτών των καταστάσεων. Διαθέσιμες υπηρεσίες περιλαμβάνουν κέντρα ημερήσιας φροντίδας, ομάδες υποστήριξης οικογένειας και υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης. Η ψυχολογική υγεία τόσο του ασθενή όσο και της οικογένειας είναι εξίσου σημαντική.
Συμβουλευτείτε νευρολόγο όταν παρατηρείτε επιδείνωση των συμπτωμάτων, νέες νευρολογικές εκδηλώσεις ή προβλήματα με τη φαρμακευτική αγωγή. Οι τακτικοί έλεγχοι κάθε 3-6 μήνες είναι απαραίτητοι για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και την προσαρμογή της θεραπείας.
