Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των αεραγωγών που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια δύσπνοιας, καταιγιστικού βήχα, αίσθησης στένωσης στο στήθος και συριγμού. Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης άσθματος, οι μύες γύρω από τους αεραγωγούς σφίγγουν, ενώ ο βλεννογόνος φλεγμαίνει και παράγει περισσότερη βλέννα, περιορίζοντας τη ροή του αέρα.
Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια που επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή το πρωί, ξηρό ή παραγωγικό βήχα, συριγμό κατά την εκπνοή και αίσθημα σφίξιμου στο στήθος. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή, περιορίζοντας τη φυσική δραστηριότητα, τον ύπνο και την εργασιακή απόδοση.
Στην Ελλάδα, περίπου το 8-10% του πληθυσμού πάσχει από άσθμα, με υψηλότερα ποσοστά στα παιδιά. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών που μπορεί να απειλήσουν τη ζωή.
Το αλλεργικό άσθμα είναι η συχνότερη μορφή και προκαλείται από έκθεση σε αλλεργιογόνα όπως γύρη, ακάρεα, μούχλα και τρίχες ζώων. Το μη αλλεργικό άσθμα συνδέεται με παράγοντες όπως λοιμώξεις, στρες και καιρικές αλλαγές. Το άσθμα που προκαλείται από άσκηση εμφανίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια ή μετά τη φυσική δραστηριότητα, ενώ το επαγγελματικό άσθμα οφείλεται σε έκθεση σε ουσίες του εργασιακού περιβάλλοντος.
Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις άσθματος περιλαμβάνουν:
Η κατανόηση των προσωπικών παραγόντων κάθε ατόμου είναι βασική για την αποτελεσματική διαχείριση του άσθματος και τη μείωση της συχνότητας των κρίσεων.
Τα βρογχοδιασταλτικά αποτελούν τη βάση της θεραπείας του άσθματος για την άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων. Αυτά τα φάρμακα δρουν γρήγορα χαλαρώνοντας τους μύες των βρόγχων και διευκολύνοντας την αναπνοή.
Τα βρογχοδιασταλτικά λειτουργούν ενεργοποιώντας τους β2-αδρενεργικούς υποδοχείς στους βρογχικούς μύες, προκαλώντας τη χάλασή τους. Η σωστή τεχνική χρήσης του εισπνευστήρα είναι κρίσιμη για τη μέγιστη απορρόφηση του φαρμάκου. Συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, τρόμο και νευρικότητα. Σημαντικό είναι να μη γίνεται κατάχρηση, καθώς μπορεί να προκαλέσει μείωση της αποτελεσματικότητας.
Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή αποτελούν τη θεμελιώδη αντιφλεγμονώδη θεραπεία για τον έλεγχο του άσθματος. Μειώνουν τη φλεγμονή των αεραγωγών και βελτιώνουν τη μακροχρόνια λειτουργία των πνευμόνων.
Η αντιφλεγμονώδης αγωγή είναι απαραίτητη για την πρόληψη των κρίσεων άσθματος και τη διατήρηση της πνευμονικής λειτουργίας. Η μακροχρόνια χρήση απαιτεί τακτική παρακολούθηση για πιθανές παρενέργειες όπως στοματική καντιντίαση. Οι συνδυαστικές θεραπείες που περιέχουν κορτικοστεροειδές και μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικό προσφέρουν βέλτιστο έλεγχο του άσθματος με μία συσκευή.
Οι συσκευές εισπνοής αποτελούν τη βάση της αποτελεσματικής θεραπείας του άσθματος. Η σωστή χρήση τους είναι καθοριστική για την επιτυχία της αγωγής και τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Η σωστή τεχνική περιλαμβάνει αργή, βαθιά εισπνοή και κράτημα της αναπνοής για 10 δευτερόλεπτα. Συνηθισμένα λάθη περιλαμβάνουν γρήγορη εισπνοή και λάθος συγχρονισμό. Ο καθαρισμός με ζεστό νερό και στέγνωμα στον αέρα είναι απαραίτητος για την αποφυγή μολύνσεων.
Η αποτελεσματική διαχείριση των κρίσεων άσθματος απαιτεί προετοιμασία και γνώση των πρώιμων σημάτων επιδείνωσης.
Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν αύξηση του βήχα, δύσπνοια κατά την προσπάθεια και νυχτερινό ξύπνημα. Το σχέδιο δράσης πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες οδηγίες για τη χρήση βρογχοδιασταλτικών και κορτικοστεροειδών.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σε περίπτωση επιδείνωσης των συμπτωμάτων ή ανεπάρκειας της συνηθισμένης αγωγής. Οι τακτικοί έλεγχοι είναι απαραίτητοι για την αξιολόγηση και προσαρμογή της θεραπείας.
