Ο HIV (Ιός Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας) είναι ένας ιός που προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ειδικότερα τα κύτταρα CD4+ T. Μεταδίδεται κυρίως μέσω ανασφαλούς σεξουαλικής επαφής, μολυσμένων αιματολογικών προϊόντων, από μητέρα σε παιδί κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό, και μέσω κοινής χρήσης μολυσμένων συριγγών.
Ο ιός καταστρέφει προοδευτικά τα κύτταρα CD4+, εξασθενώντας την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίσει λοιμώξεις. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το HIV και το AIDS δεν είναι το ίδιο - το AIDS αποτελεί το τελευταίο στάδιο της HIV λοίμωξης.
Η έγκαιρη διάγνωση του HIV είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική θεραπεία και την πρόληψη της εξέλιξης σε AIDS. Στην Ελλάδα, διατίθενται δωρεάν εξετάσεις σε δημόσια νοσοκομεία, κέντρα υγείας και εξειδικευμένους οργανισμούς όπως ο ΟΚΑΝΑ.
Η περίοδος παραθύρου κυμαίνεται από 2-12 εβδομάδες, κατά την οποία ο ιός μπορεί να μην ανιχνευθεί. Μετά τη διάγνωση, η τακτική παρακολούθηση του αριθμού των κυττάρων CD4+ και του ιικού φορτίου καθορίζει την πρόοδο της νόσου και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται κάθε 3-6 μήνες, ανάλογα με την κλινική κατάσταση του ασθενούς.
Η αντιρετροϊκή θεραπεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας του HIV, με στόχο την καταστολή του ιού και την προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος. Στην Ελλάδα διατίθενται διάφορες κατηγορίες αντιρετροϊκών φαρμάκων μέσω του συστήματος υγείας και εξειδικευμένων φαρμακείων.
Οι κύριες κατηγορίες περιλαμβάνουν:
Συγκεκριμένα φάρμακα που διατίθενται στην ελληνική αγορά περιλαμβάνουν το Truvada (emtricitabine/tenofovir), το Atripla (efavirenz/emtricitabine/tenofovir), το Complera (rilpivirine/emtricitabine/tenofovir) και το Stribild (elvitegravir/cobicistat/emtricitabine/tenofovir). Οι σύγχρονες συνδυαστικές θεραπείες σε ένα χάπι διευκολύνουν σημαντικά τη συμμόρφωση των ασθενών, μειώνοντας τον αριθμό των δοσοληψιών και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής. Η επιλογή της θεραπείας γίνεται πάντα από εξειδικευμένο ιατρό, λαμβάνοντας υπόψη την ιική αντοχή, τις παρενέργειες και τις συνοδές παθήσεις.
Η πρόληψη του HIV αποτελεί προτεραιότητα της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, με διάφορες στρατηγικές που περιλαμβάνουν φαρμακευτική και μη φαρμακευτική προσέγγιση.
Η PrEP (Προ-έκθεσης προφύλαξη) αποτελεί προληπτική αγωγή για άτομα υψηλού κινδύνου και διατίθεται στην Ελλάδα μέσω εξειδικευμένων κέντρων. Η PEP (Μετά-έκθεσης προφύλαξη) χορηγείται εντός 72 ωρών από την έκθεση και είναι διαθέσιμη σε νοσοκομεία και κέντρα αναφοράς.
Οι βασικές μέθοδοι πρόληψης περιλαμβάνουν:
Η διαθεσιμότητα της PrEP στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ για επιλέξιμες ομάδες. Οι οδηγίες χρήσης απαιτούν τακτική παρακολούθηση και εξετάσεις, ενώ οι παρενέργειες είναι γενικά ήπιες και διαχειρίσιμες.
Η αντιρετροϊκή θεραπεία μπορεί να προκαλέσει διάφορες παρενέργειες που απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση. Οι κοινές παρενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, διάρροια, κεφαλαλγία, αϋπνία και εξάντημα. Μακροπρόθεσμα, ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την οστική πυκνότητα, τα επίπεδα χοληστερόλης ή να προκαλέσουν λιποδυστροφία.
Η τακτική παρακολούθηση της νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας είναι απαραίτητη. Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας εάν εμφανίσετε σοβαρές παρενέργειες όπως έντονη ναυτία, κίτρινη χροιά στα μάτια, ή ασυνήθιστη κόπωση.
Η συμμόρφωση στη θεραπεία είναι κρίσιμη για την επιτυχία της αντιρετροϊκής αγωγής. Η λήψη των φαρμάκων στις ορισμένες ώρες και χωρίς παραλείψεις διασφαλίζει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Η ψυχολογική υποστήριξη, η ισορροπημένη διατροφή και η τακτική άσκηση συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής. Η ασφαλής σεξουαλική ζωή και ο οικογενειακός σχεδιασμός παραμένουν εφικτοί με την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση.
Τα δικαιώματά σας για μυστικότητα και απόρρητο προστατεύονται από το ελληνικό νομικό πλαίσιο.
