Η ναυτία κίνησης είναι μια συχνή διαταραχή που προκαλείται από τη σύγκρουση μεταξύ των αισθήσεων κατά τη μετακίνηση. Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, ζάλη και γενικό αίσθημα δυσφορίας. Η διαταραχή εμφανίζεται όταν το εσωτερικό αυτί, τα μάτια και οι αισθητήρες του σώματος στέλνουν αντικρουόμενα σήματα στον εγκέφαλο.
Υπάρχουν διαφορετικές μορφές ναυτίας κίνησης ανάλογα με το μέσο μεταφοράς:
Τα παιδιά ηλικίας 2-12 ετών, οι έγκυες γυναίκες και άτομα με προδιάθεση σε ζάλη επηρεάζονται περισσότερο. Η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι σημαντική για την αποφυγή επιδείνωσης των συμπτωμάτων και την εξασφάλιση άνετου ταξιδιού.
Τα πρώτα σημάδια ναυτίας κίνησης εμφανίζονται συνήθως εντός των πρώτων λεπτών της μετακίνησης. Αρχικά, το άτομο νιώθει ένα ελαφρύ αίσθημα δυσφορίας στο στομάχι, που μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένη σιελόρροια.
Τα κύρια φυσικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ζάλη, ναυτία που μπορεί να εξελιχθεί σε εμετό, κρύο ιδρώτα, ωχρότητα και αίσθημα αδυναμίας. Ψυχολογικά, το άτομο βιώνει άγχος, ανησυχία και έντονη επιθυμία να σταματήσει η κίνηση. Η διάρκεια των συμπτωμάτων ποικίλλει από λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες μετά το τέλος του ταξιδιού.
Αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή επαναλαμβάνονται συχνά, συνιστάται να συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό σας για την επιλογή κατάλληλης θεραπείας και προληπτικών μέτρων.
Η διμενυδρινάτη αποτελεί έναν από τους πιο διαδεδομένους δραστικούς ουσίες για την αντιμετώπιση της ναυτίας κίνησης. Το Dramamine είναι διαθέσιμο σε δισκία των 50mg και συνιστάται η λήψη του 30-60 λεπτά πριν την έναρξη του ταξιδιού. Η δράση του διαρκεί 4-6 ώρες και μπορεί να προκαλέσει υπνηλία, γι' αυτό δεν ενδείκνυται για οδηγούς.
Η τσιναριζίνη διαθέτει ισχυρή αντιμετικά δράση και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την πρόληψη της ναυτίας σε ναυτικά ταξίδια. Το Stugeron προσφέρει μακροχρόνια προστασία έως 8 ώρες και έχει λιγότερες παρενέργειες σε σχέση με άλλα αντιισταμινικά. Ενδείκνυται ιδιαίτερα για άτομα που ταξιδεύουν με πλοίο ή κάνουν κρουαζιέρες.
Η μεκλοζίνη διακρίνεται για τη μακρά διάρκεια δράσης της που φτάνει τις 12-24 ώρες. Συνιστάται η λήψη ενός δισκίου 25mg μία ώρα πριν το ταξίδι. Είναι ασφαλέστερη επιλογή για ηλικιωμένους καθώς προκαλεί λιγότερη υπνηλία. Δεν πρέπει να συνδυάζεται με αλκοόλ.
Το έμπλαστρο σκοπολαμίνης τοποθετείται πίσω από το αυτί 4-6 ώρες πριν το ταξίδι και προσφέρει προστασία για 72 ώρες συνεχώς. Είναι η ιδανική επιλογή για μακροχρόνια ταξίδια όπου η λήψη δισκίων είναι δυσχερής. Μετά την αφαίρεση πρέπει να πλένονται καλά τα χέρια για την αποφυγή επαφής με τα μάτια.
Τα σκευάσματα με εκχύλισμα πιπερόριζας (τζίντζερ) αποτελούν φυσική εναλλακτική για την αντιμετώπιση της ναυτίας. Διατίθενται σε κάψουλες, δισκία μασήματος και τσάι. Είναι ασφαλή για έγκυες γυναίκες και παιδιά, ενώ δεν προκαλούν υπνηλία. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι 250-1000mg ημερησίως.
Στα ελληνικά φαρμακεία διατίθενται ομοιοπαθητικά σκευάσματα όπως το Cocculus, Petroleum και Tabacum για την αντιμετώπιση της ναυτίας κίνησης. Αυτά τα προϊόντα είναι ασφαλή, δεν έχουν παρενέργειες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλες τις ηλικίες.
Ο σωστός χρόνος λήψης είναι κρίσιμος για την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων κατά της ναυτίας κίνησης. Γενικά, τα περισσότερα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται 30-60 λεπτά πριν την έναρξη του ταξιδιού, ενώ τα έμπλαστρα απαιτούν περισσότερο χρόνο για να αναπτύξουν τη δράση τους.
Η γνώση της διάρκειας δράσης κάθε φαρμάκου είναι σημαντική για τον προγραμματισμό μακρών ταξιδιών. Η διμενυδρινάτη δρα για 4-6 ώρες, η τσιναριζίνη για 6-8 ώρες, η μεκλοζίνη για 12-24 ώρες, ενώ η σκοπολαμίνη σε έμπλαστρο προσφέρει προστασία έως 72 ώρες.
Για ταξίδια που διαρκούν περισσότερες ώρες από τη δράση του φαρμάκου, απαιτείται επανάληψη της δόσης. Δεν πρέπει να υπερβαίνεται η μέγιστη ημερήσια δοσολογία: διμενυδρινάτη έως 400mg, τσιναριζίνη έως 225mg, μεκλοζίνη έως 100mg ημερησίως.
Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τα περισσότερα φάρμακα κατά της ναυτίας κίνησης, ιδιαίτερα κατά το πρώτο τρίμηνο. Ασφαλείς επιλογές αποτελούν η πιπερόριζα και η βιταμίνη Β6. Οι θηλάζουσες μητέρες μπορούν να χρησιμοποιούν διμενυδρινάτη σε μικρές δόσεις μετά από ιατρική συμβουλή.
Τα αντιμετικά φάρμακα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα και να ενισχύσουν την υπνηλία. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά, και φάρμακα για την πίεση. Πάντα ενημερώνετε τον φαρμακοποιό σας για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε πριν την αγορά αντιμετικών.
Τα φάρμακα κατά της ναυτίας κίνησης μπορεί να προκαλέσουν ορισμένες παρενέργειες που είναι σημαντικό να γνωρίζετε πριν τη χρήση τους. Η υπνηλία είναι η πιο συχνή παρενέργεια, ιδιαίτερα με τα αντιισταμινικά φάρμακα όπως η διμενυδρινάτη. Επιπλέον, η ξηροστομία παρατηρείται συχνά και μπορεί να προκαλέσει δυσφορία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Πριν τη χρήση οποιουδήποτε φαρμάκου κατά της ναυτίας κίνησης, είναι απαραίτητη η συμβουλή φαρμακοποιού ή ιατρού. Τα φάρμακα αυτά δεν συνιστώνται σε άτομα με αλλεργίες στα συστατικά τους, ενώ ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε άτομα με καρδιολογικά προβλήματα ή άλλες χρόνιες παθήσεις.
Άτομα που πάσχουν από γλαύκωμα πρέπει να αποφεύγουν ορισμένα φάρμακα κατά της ναυτίας κίνησης, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν την κατάστασή τους. Επίσης, άντρες με προβλήματα προστατικού αδένα θα πρέπει να συμβουλεύονται ιατρό πριν τη χρήση αντιχολινεργικών φαρμάκων.
Λόγω της υπνηλίας που προκαλούν πολλά από αυτά τα φάρμακα, η οδήγηση και η χειρισμός μηχανημάτων πρέπει να αποφεύγονται για τουλάχιστον 6-8 ώρες μετά τη λήψη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα αντιισταμινικά και τη σκοπολαμίνη.
Πέρα από τα φάρμακα, υπάρχουν αποτελεσματικές φυσικές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της ναυτίας κίνησης. Κρατήστε το βλέμμα σας στον ορίζοντα και αποφύγετε το διάβασμα ή την παρακολούθηση οθονών κατά τη μετακίνηση. Η παραμονή σε καλά αεριζόμενους χώρους και η αποφυγή έντονων αρωμάτων βοηθούν επίσης.
Η σωστή διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της ναυτίας κίνησης. Αποφύγετε βαρεία γεύματα πριν το ταξίδι και προτιμήστε ελαφριά τρόφιμα όπως κράκερ ή φρυγανιές. Το τζίντζερ (πιπερόριζα) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό και μπορεί να καταναλωθεί ως τσάι ή συμπλήρωμα.
Η θέση που επιλέγετε κατά τη μετακίνηση επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση ναυτίας. Στο αυτοκίνητο, καθίστε στο μπροστινό κάθισμα και κοιτάζετε μπροστά. Στο πλοίο, επιλέξτε καμπίνα στο κέντρο του πλοίου και σε χαμηλό κατάστρωμα. Στο αεροπλάνο, οι θέσεις πάνω από τις φτερούγες προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα.
Οι τεχνικές βαθιάς αναπνοής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα συμπτώματα της ναυτίας κίνησης. Εξασκηθείτε στην αργή και βαθιά αναπνοή από τη μύτη, κρατώντας τον αέρα για λίγα δευτερόλεπτα και εκπνέοντας αργά από το στόμα. Οι τεχνικές προοδευτικής μυικής χαλάρωσης βοηθούν επίσης στη μείωση του άγχους που συνδέεται με τη ναυτία.
Τα περιβραχιόνια ακουπίεσης (sea bands) αποτελούν μια φυσική και ασφαλή μέθοδο αντιμετώπισης της ναυτίας κίνησης. Ασκούν πίεση στο σημείο P6 (Nei Guan) του καρπού, το οποίο σύμφωνα με την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική βοηθά στη μείωση της ναυτίας. Φοριούνται 30 λεπτά πριν το ταξίδι και παραμένουν καθ' όλη τη διάρκεια της μετακίνησης.
Η συνδυασμένη χρήση φαρμάκων με φυσικές μεθόδους μπορεί να προσφέρει την καλύτερη δυνατή προστασία κατά της ναυτίας κίνησης. Μπορείτε να συνδυάσετε τη λήψη φαρμάκου με τη χρήση περιβραχιονίων ακουπίεσης και τις κατάλληλες τεχνικές αναπνοής. Συμβουλευτείτε πάντα τον φαρμακοποιό σας για τον καλύτερο συνδυασμό που ταιριάζει στις ανάγκες σας.
Για μακρινά ταξίδια, η προετοιμασία είναι κλειδί για την επιτυχή πρόληψη της ναυτίας κίνησης. Σχεδιάστε τη λήψη φαρμάκων σε τακτά διαστήματα, φροντίστε για επαρκή ενυδάτωση και προγραμματίστε διαλείμματα όπου είναι δυνατό. Φέρτε μαζί σας εφεδρικά φάρμακα και φυσικά βοηθήματα όπως τζίντζερ ή μέντα. Ενημερωθείτε για τις συνθήκες του ταξιδιού και προσαρμόστε ανάλογα την προληπτική σας φαρμακευτική αγωγή.
