Η υπέρταση ή υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μια χρόνια πάθηση όπου η πίεση του αίματος στα αγγεία παραμένει συνεχώς υψηλή. Φυσιολογικές τιμές θεωρούνται κάτω από 120/80 mmHg, ενώ η υπέρταση διαγιγνώσκεται όταν οι τιμές ξεπερνούν τα 140/90 mmHg.
Η υπέρταση συχνά αποκαλείται "σιωπηλός δολοφόνος" καθώς μπορεί να είναι ασυμπτωματική για χρόνια. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, περιλαμβάνουν κεφαλαλγίες, ζαλάδες και αίσθηση βάρους στο στήθος. Οι σοβαρές επιπλοκές περιλαμβάνουν καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια. Στην Ελλάδα, περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από υπέρταση, με ποσοστό που αγγίζει το 30% του ενήλικου πληθυσμού.
Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη υπέρτασης χωρίζονται σε μη τροποποιήσιμους, όπως η κληρονομικότητα και η ηλικία, και τροποποιήσιμους που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.
Η πρόληψη περιλαμβάνει τη διατήρηση υγιούς βάρους, τακτική άσκηση, μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, μείωση του αλατιού, διακοπή του καπνίσματος και διαχείριση του στρες μέσω τεχνικών χαλάρωσης.
Τα αντιυπερτασικά φάρμακα αποτελούν τη βάση της θεραπευτικής αντιμετώπισης της υπέρτασης και κατηγοριοποιούνται σε πέντε κύριες ομάδες με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης.
Οι ACE αναστολείς (enalapril, lisinopril, perindopril) εμποδίζουν τη μετατροπή της αγγειοτενσίνης Ι σε αγγειοτενσίνη ΙΙ, προκαλώντας αγγειοδιαστολή. Οι αναστολείς υποδοχέων αγγειοτενσίνης ΙΙ (losartan, valsartan, telmisartan) αποκλείουν απευθείας τους υποδοχείς, παρέχοντας παρόμοια αποτελέσματα χωρίς βήχα.
Τα διουρητικά (hydrochlorothiazide, indapamide, furosemide) μειώνουν τον όγκο του αίματος μέσω αυξημένης διούρησης. Οι ασβεστιοανταγωνιστές (amlodipine, nifedipine, diltiazem) χαλαρώνουν τη λεία μυϊκή των αγγείων, ενώ οι beta-αδρενεργικοί αποκλειστές (metoprolol, atenolol, bisoprolol) μειώνουν την καρδιακή συχνότητα και συσταλτικότητα.
Στην ελληνική φαρμακευτική αγορά κυκλοφορούν αποτελεσματικά αντιυπερτασικά σκευάσματα που καλύπτουν όλες τις θεραπευτικές ανάγκες.
Co-Diovan (valsartan/hydrochlorothiazide) και Exforge (amlodipine/valsartan) αποτελούν δημοφιλείς συνδυασμούς που προσφέρουν ενισχυμένη αντιυπερτασική δράση με μία δόση ημερησίως.
Norvasc (amlodipine), Concor (bisoprolol), Tritace (ramipril) και Micardis (telmisartan) συνιστώνται για αρχική θεραπεία ανάλογα με το προφίλ του ασθενούς.
Όλα τα σκευάσματα διατίθενται στα ελληνικά φαρμακεία με ιατρική συνταγή, ενώ πολλά υπάρχουν και σε γενόσημη μορφή.
Τα αντιυπερτασικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν διάφορες παρενέργειες που εξαρτώνται από την κατηγορία του φαρμάκου. Οι ACE αναστολείς συχνά προκαλούν ξηρό βήχα σε ποσοστό 10-15% των ασθενών, ενώ οι ασβεστιοανταγωνιστές μπορεί να οδηγήσουν σε οίδημα των άκρων. Τα διουρητικά ενδέχεται να προκαλέσουν ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ιδιαίτερα υποκαλιαιμία, ενώ οι beta-αποκλειστές μπορεί να επιφέρουν κόπωση και μειωμένη άσκηση αντοχής.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας σε περίπτωση έντονου βήχα, οιδήματος, ζαλάδας, δυσκολίας στην αναπνοή ή εμφάνισης δερματικών εκδηλώσεων.
Η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί θεμελιώδη στοιχείο της επιτυχούς αντιμετώπισης της υπέρτασης. Τα οικιακά πιεσόμετρα παρέχουν αξιόπιστες μετρήσεις όταν χρησιμοποιούνται σωστά, με μετρήσεις το πρωί και το βράδυ σε ήσυχο περιβάλλον.
Η τήρηση του θεραπευτικού σχήματος είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ελεγχόμενης πίεσης. Η απότομη διακοπή των φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη ανάκαμψη της πίεσης. Οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι κάθε 3-6 μήνες επιτρέπουν την προσαρμογή της θεραπείας. Ο φαρμακοποιός παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση του ασθενή, την παρακολούθηση των παρενεργειών και τη βελτιστοποίηση της συνδυαστικής θεραπείας για μέγιστη αποτελεσματικότητα.
